Historia Muzeum
SIEDZIBA MUZEUM W LATACH 1945-1967 Długi Dom w Zespole Pocysterskim w Cieplicach
Pierwszą siedzibą polskiego Muzeum w Cieplicach był Długi Dom wchodzący w skład dawnego Klasztoru Pocysterskiego, znajdujący się w części „hrabiowskiej” zespołu. Był to najbardziej reprezentacyjny budynek poza pałacem Schaffgotschów w całym Uzdrowisku.
„Długi Dom”, zaprojektowany przez krzeszowskiego budowniczego Martina Urbana, zbudowany w latach 1689-1696 usytuowany jest osobno i zamyka zespół od wschodu. Stanął na miejscu pochodzącego z 1537 roku domu gościnnego, który z kolei zajął miejsce starszej budowli murowanej – Steinere Haus. Długi Dom stanowił rodzaj pałacu miejskiego, o jedno strukturalnym układzie wnętrza z bocznym traktem korytarzowym. Jego północny mur obwodowy i przylegający do niego fragment wschodniego muru są grubsze od pozostałych części – być może jest to pozostałość starszej budowli. Elewacja frontowa – wschodnia oraz południowa pozostały niezmienione, pozostałe pozbawione zostały podziałów i dekoracji w XIX wieku. W okresie powojennym wnętrza zostały mocno przebudowane na cele administracyjne uzdrowiska, w fasadzie przekształcono kilka otworów okiennych na wejściowe, zróżnicowano fakturę i barwę tynków, wprowadzono dekorację ornamentową nad wszystkimi oknami”.
(D. Eysymontt, Zespół pocysterski w Jeleniej Górze-Cieplicach. Studium historyczno-stylistyczne z wytycznymi konserwatorskimi, maszynopis; Wrocław 2010).
Długi Dom (…) opis: budynek jest stylowo jednorodny (bryła, wystrój elewacji, układ wnętrz, sklepienia). Bryła budynku – zwarta, założona na planie wydłużonego prostokąta z nieco niższym od budynku, ryzalitem od południa. Jest wolnostojący murowany i tynkowany, podpiwniczony, trzykondygnacyjny, zamknięty czterospadowym dachem w układzie kalenicowym w stosunku do ulicy. Elewację frontową – zwrócony w kierunku starego centrum zdroju (ul. P. Ściegiennego), tylną do dawnego cmentarza parafialnego i dziedzińca przyklasztornego. Od południa – włączony w mur cmentarny.
Elewacja frontowa – trzykondygnacyjna, 8 osiowa w układzie asymetrycznym osi okiennych. Charakteryzuje się zmienną rytmiki artykulacji wertykalnej, wynikającej z alternacji bliźniaczych i pojedynczych okien. Przy monotonnej powtarzalności zdwojonych pilastrów wielkiego porządku, daje to efekt ożywienia, wzbogaconego jeszcze przemiennym rytmem łukowatych i wyłamanych nadokienników. Elewacja wznosi się nad niskim, zwieńczonym profilowanym gzymsem cokole.
Ten poziomy akcent przyziemia zostaje powtórzony nad parterem dzięki zastosowaniu profilowanego gzymsu działowego, następnie w przerywanym trzonami pilastrów pasie płaskiego gzymsu nad pierwszym piętrem, wreszcie w wieńczącym kompozycję fasady, wydatnym, profilowanym gzymsie. Przenikanie się tych poziomych i pionowych elementów kompozycji daje w efekcie wrażenie równowagi.
Dostęp do wnętrz akcentują trzy portale kamienne – środkowy, główny o szerokim rozstawieniu węgarów oraz dwa boczne – węższe. Są to portale uszakowe z kampanulami. Taką samą formę zastosowano w wykonanych również w kamieniu obramieniach okiennych. Między wydatnymi nadokiennikami i naczółkami a nadprożem okien i drzwi – dekoracja plastyczna w formie liści akantu. W podokiennikach – prostokątne, wykrojone w narożach płyciny.
Elewacja tylna – dziewięcioosiowa, trzykondygnacyjna, skromna w doborze elementów dekoracyjnych. Ograniczają się one do podziałów pasowo-lizenowych i analogicznych do fasady obramień okiennych. Po środku – portal kamienny, uszakowy z kampanulami. Portal osi północnej – prostokątny, częściowo zamurowany. Gzyms wieńczący – jak w fasadzie.
Elewacja boczna, południowa – jednoosiowa, trzykondygnacyjna z ryzalitem z boku o przekroju prostokątnym. Podziały poziome – jak w elewacji frontowej. Analogiczne także – obramowania okien.
Elewacja boczna północna – dwuosiowa, trzykondygnacyjna, skromna. Podziały poziome – pasowe. Obramowania okien – prostokątne, zatynkowane. W osi zachodniej – uszakowe.
Wnętrza – pierwotnie: dwutraktowe z korytarzem w trakcie tylnym i izbami amfiladzie w trakcie frontowym.
Klatka schodowa – pierwotna w osi południowej. Taki układ w zasadniczym ukształtowaniu zachował się do dziś. Zakłóciły go liczne, współczesne ścianki działowe, postawione we wszystkich kondygnacjach oraz nowa klatka schodowa w osi północnej budynku. Poszczególne pomieszczenia nakrywają sklepienia kolebkowe ze stykającymi się, bądź mijającymi lunetami.
Klatka schodowa pierwotna – nakryta sklepieniem kolebkowym, zaopatrzonym nad podestami w lunety. Stopnice – wymienione współcześnie. Zachowały się tylko dębowe, XVIII-wieczne stopnice schodów prowadzących na strych. Wszystkie pomieszczenia i klatka schodowa posiadają bezpośrednio oświetlenie okien umieszczonych w szeroko rozglifionych wnękach sklepionych odcinkiem łuku.
Piwnice – układ pomieszczeń odpowiada dwutraktowemu układowi wnętrz pozostałych kondygnacji. Trakt tylny piwnicy – nakryty sklepieniem kolebkowym z kilkoma niesymetrycznie rozmieszczonymi lunetami, funkcjonuje w charakterze korytarza, z którego – dostęp do piwnic traktu frontowego. Pomieszczenia traktu frontowego – sklepione kolebką z lunetami, opadającą (tak jak w korytarzu) do 1/3 wysokości ściany.
Strych – dostępny z pierwotnej klatki schodowej. Więźba dachowa XIX-wieczna, częściowo wymieniona w XX w.
(I. Rybka-Ceglecka, Studium historyczno-architektoniczne zespołu pocysterskiego w Jeleniej Górze-Cieplicach, maszynopis; Wrocław 1989 rok, Archiwum Konserwatorskie w Jeleniej Górze A-1087/2).
Po zbudowaniu budynek ten służył jako reprezentacyjna siedziba opatów z Krzeszowa przebywających w Cieplicach, a także jako obiekt, w którym mieszkały osoby z wyższych sfer przybywające do Uzdrowiska.
Po kasacie klasztorów na Śląsku w 1810 roku, Długi Dom stał się własnością hrabiów Schaffgotschów, którzy wykorzystywali go do tych samych celów co uprzednio cystersi.
Z czasem, w miarę powstawania nowych, bardziej nowoczesnych obiektów uzdrowiskowych obiekt stracił na swoim znaczeniu hotelowo-leczniczym, a w związku z rozrastającymi się zbiorami przyrodniczymi (zakup kolekcji ornitologicznej od dr. E. Luchsa w 1876 roku i zatrudnieniu w 1880 roku preparatora Georga Martiniego), dużą część zbiorów (w tym wszystkie zbiory przyrodnicze) z Biblioteki Majorackiej, Czerwonego Domu i Pałacu, przeniesiono właśnie do Długiego Domu (pod koniec XIX wieku).
Umieszczono je na pierwszym i drugim piętrze oraz poddaszu. Parter Długiego Domu służył do celów mieszkalnych.
W 1920 roku zbiory te zostały udostępnione zwiedzającym w charakterze Muzeum, do którego pobierano opłaty za wstęp.
W 1945 roku Długi Dom przejęły władze polskie. Znajdujące się tutaj Muzeum było niemal nietknięte. Po niezbędnych pracach porządkowych (m.in. zamianie niemieckich podpisów na polskie), placówkę pod nazwą Muzeum w Cieplicach udostępniono już w kwietniu 1946 roku. Problemy zaczęły się po 1948 roku, kiedy to zamknięto i zlikwidowano Bibliotekę Śląską im. J. S. Bandtkego, powstałej na bazie Biblioteki Majorackiej, znajdującej się w klasztorze. Rozpoczęto wywożenie zbiorów Schaffgotschów ze wszystkich obiektów gdzie się dotąd znajdowały. Rotacja obiektów, w tym muzealnych, była duża. Część z nich, z klasztoru, trafiła przejściowo do Długiego Domu (tu też nie były bezpieczne).
Z tego co pozostało w Cieplicach, na bazie istniejącego już po 1948 roku Muzeum (na wystawach przeważały preparaty ptaków), chciano utworzyć Muzeum Sudeckiej Flory i Fauny. Pomysłu tego nie zrealizowano.
1 stycznia 1950 roku Muzeum upaństwowiono i nadano mu nazwę Państwowe Muzeum w Cieplicach. Muzeum i zbiory podlegały Ministerstwu Kultury i Sztuki, a budynek w którym się mieściło pozostał własnością Uzdrowiska.
W lutym 1950 Muzeum zajmowało dwa piętra Długiego Domu. Na pierwszym piętrze eksponowano przyrodę, a na drugim piętrze pozostałe zbiory. Magazyny i biura mieściły się na poddaszu (patrz także: Historia zbiorów). Od stycznia 1951 roku Muzeum w Cieplicach podporządkowano Muzeum Śląskiemu we Wrocławiu (dzisiaj Muzeum Narodowe we Wrocławiu).
W 1952 roku rozpoczęła się „reorganizacja” Muzeum, która doprowadziła do wywiezienia z Cieplic „zbędnych eksponatów”. O przekazywaniu zbiorów innym instytucjom decydowało Muzeum Śląskie we Wrocławiu.
W 1953 roku (po wywiezieniu najcenniejszych zbiorów) rozpoczęto remont pomieszczeń i budowę nowych stałych ale już tylko wystaw przyrodniczych. W końcu 12 września 1954 roku placówkę otwarto jako Muzeum Przyrodnicze w Cieplicach Śląskich.
Działalność Muzeum w Długim Domu, w obiekcie będącym własnością Uzdrowiska, doprowadziła do konfliktów z właścicielem (jeśli chodzi o remonty, opłaty itp.). W rezultacie starano się znaleźć inne lokum dla instytucji. Tak Muzeum dotrwało do połowy lat 60-tych, kiedy to narastający konflikt doprowadził do wyprowadzenia Muzeum z Długiego Domu do Pawilonu Norweskiego w Parku Norweskim (w 1967 roku).
====================================================================
Ich początków można szukać już w końcu XVII w. Podwaliną była biblioteka, którą założył hr. Johann Anton Schaffgotsch (1675-1742) i umieścił w nowym Pałacu w Sobieszowie. Później były częścią Fideikomisu Chojnickiego. W bibliotece gromadzono nie tylko książki i dokumenty lecz także wszelkiego rodzaju pamiątki. Był tam też tzw. gabinet osobliwości, który miał zadziwić gości i świadczyć o szerokich zainteresowaniach właściciela.
Po śmierci hr. Johanna Antona biblioteka oraz zbiory podupadły. Uporządkowano je dopiero po wojnach napoleońskich. Bibliotekę wraz ze zbiorami przeniesiono w latach 20-tych XIX w. do części prebendy klasztoru pocysterskiego w Cieplicach. Od 1834 r. zbiory zostały udostępnione zwiedzającym w Czerwonym Domu przez hrabiego Leopolda Christiana Schaffgotscha (1793-1864).
W 1876 r. hr. Ludwig Gotard Schaffgotsch udostępnił publiczności zbiory ornitologiczne przeniesione z Czerwonego Domu do Długiego Domu, połączył je dodatkowo z kolekcją dr E. Luksa z Cieplic, a do opieki nad nimi zatrudnił w 1880 r. kustosza i preparatora Georga Martiniego (1860-1931). Dzięki konsekwentnej i sumiennej pracy Martiniego oraz bogatemu mecenasowi powstała jedna z największych, prywatnych kolekcji ornitologicznych w Europie. Ukierunkowano ją na ptaki Śląska, a z czasem też na ptaki egzotyczne.
Od 1920 roku kolekcja zajmowała 8 pokoi w Długim Domu. Efektem 50-letniej pracy Georga Martiniego oraz 30-letniej pracy jego syna, Kurta (1891-1969), który opiekował się zbiorami do 1950 r., była kolekcja obejmująca okazy ok. 3.000 gatunków ptaków (cała gromada liczy ok. 8.500 gatunków) oraz ok. 1.000 gniazd z 7.000 jaj.
Wiele gatunków występowało w różnych stadiach rozwoju, od jaja po osobniki dorosłe. Na ok. 330 gatunków ptaków lęgowych znanych ze Śląska w Cieplicach zgromadzono 291 gatunków w 1013 egzemplarzach. Nie mniej okazale prezentowała się kolekcja ptaków egzotycznych. Wystarczy wspomnieć, że na około 320 gatunków kolibrów znanych nauce Martini zgromadził 302. Trochę mniej było papug (200/320 gatunków), tukanów i dzioborożców (75/85). Zbiory ornitologiczne hr. Schaffgotscha stanowiły wielką atrakcję dawnych Cieplic i cieszyły się zasłużoną sławą nie tylko wśród odwiedzających je kuracjuszy i turystów.
W 1833 r. hrabia Leopold Schaffgotsch postanowił o przeniesieniu biblioteki z Sobieszowa do Cieplic, a mianowicie na górne, opustoszałe piętra probostwa (klasztoru,) które hrabia Schaffgotsch odkupił od państwa w 1810 r.
1 lipca 1834 r. biblioteka została otwarta.
Deklaracje Pilzneńskie Miecz, którym został ścięty w Ratyzbonie Hans Ulrich Schaffgotsch.
Zawiera dzieła z zakresu teologii, nauk prawnych, historii i przyrody, a także z innych dziedzin nauki, niejednokrotnie wydawane w niewielkich nakładach. I tak w bibliotece znajduje się czwarta niemiecka Biblia z 1470 r., a także z roku 1483 i 1487; wrocławski missale (Mszał) z 1505 r., itd. Spośród dzieł historycznych godne wymienienia jest „Napoleonos Felzug nach Agypten” („Kampania napoleońska w Egipcie”) w 29 tomach, częściowo w formacie folio. Jako dar od Fryderyka Wilhelma IV biblioteka otrzymała wszystkie dzieła Fryderyka II, a także sprawozdanie księcia Waldemara z podróży do Indii.
Ze zbiorów, które zasiliły bibliotekę w ostatnich latach wymienić należy bogatą kolekcję pieczęci podpułkownika Kecka z Czarnego, a także odciski pieczęci ostatniego z wielkich grawerów ze słynnej niegdyś cieplickiej szkoły grawerskiej, Siebenhaara – w sumie 22.000 sztuk. Obszerna kolekcja ornitologiczna znalazła swoje miejsce w oddzielnym budynku w sąsiedztwie biblioteki, stanowiąc jej integralną część.
Wincentego Pola opisanie Biblioteki Schaffgotschów z 1847 r.
50.000 dzieł posiada ten księgozbiór prócz wielkiej liczby rękopisów, których wartości ocenić nawet dotąd niepodobna
Mineralogiczny zbiór jest systematycznie ułożony i bardzo bogaty, szczególnie co do oddziału kryształów nadzwyczajnej piękności. W ogóle liczy przeszło 12 000 egzemplarzy, nie daje wszakże obrazu geologicznych pokładów Gór Olbrzymich, bo nie był w tym celu urządzony.
Zbrojownia jest umieszczona w osobnym sklepieniu, które całe po temu urządzono. Są to familijne pamiątki z rycerskich czasów, mające jednak historyczną wartość, bo o każdej zbroi jest Jakieś zajmujące podanie – i tak znajdują się tutaj zdobyte chorągwie z wojen religijnych i buńczuki z wyprawy pod Wiedniem, działa piękną rzeźbą ozdobione, które ze znakami Schaffgotschów obeszły całe Niemcy w czasie 30-letniej wojny, miecz katowski, którym Jan Ulrich Schaffgotsch ściętym został w Regensburgu dnia 23 lipca 1635 roku, cesarskie chorągwie Turkom odebrane i różne inne łupy na Turkach zdobyte, jako to bogate siodła, buzdygany, sahajaki tarcze i karabele tureckie. Zbiór szczególnie starych strzelb i hakownic wałowych, częstokroć bardzo misternie i bogato inkrustowanych, jest największej pono wartości w tej całej zbrojowni. Pokazano nam tutaj mały konny sztuciec wykładany misternie kością słoniową, który Jan III darował Schaffgotschowi podczas bitwy wiedeńskiej za odznaczenie się jego w boju.
Pośrodku zbrojowni stoi stół starożytny stołkami z wieku XVI otoczony, a na nim leży pamiętnik, gdzie się zapisują podróżni zwiedzający ten zakład. Na dwóch przeciwległych ścianach znajdują się olejno malowane i chorągwiami ozdobione „dwa drzewa genealogiczne”, jedno rodziny Schaffgotschów, a drugie rodu Piastów. Koło pierwszego umieszczone są w ramach za szkłem następujące oryginalne dokumenta:
- Rewers generałów Wallensteina, jako go nie odstąpią do ostatniej kropli krwi
i bronić będą sprawy przez niego popieranej, Dan w Pilźnie (w Czechach) dnia 12 stycznia 1634 r.
- Protokół generałów Wallensteina, w którym każdy z osobna zeznaje
i własnoręcznie podpisuje, z jakich powodów rewers poprzedni wydali
i że nie widzieli w tym nic złego przeciw prawowitemu panu swojemu,
dan w Pilźnie 19 lutego 1634 r.
- Oświadczenie Wallensteina i jenerałów jego. […]
- Opis jako Wallenstein 22 lutego z Pilzna do Eger wyjechał, gdzie został
Rozalii Saulson opisanie Biblioteki Schaffgotschów w 1849 roku
W gmachu byłego klasztoru o.o. Cystersów jest biblioteka dziedzicznych hrabiów tutejszych, założona z 50.000 tomów, pomiędzy któremi hebrajskie, chińskie, arabskie i stare historii Szląska dotyczące są rękopisy, i nader ciekawy zbiór dawnych map się znajduje. W salach przybocznych obejrzeć można w pięknym i stosownem uporządkowaniu: minerały, konchy, skamieniałości przedpotopowych zwierząt i roślin itp.: zbiór broni tak przed wynalezieniem prochu używanej, jako też starożytnej palnej, pancerze, hełmy, tarcze i trofea, szable turecką przez Jana Sobieskiego króla polskiego przy oswobodzeniu Wiednia zdobytą, i wiele innej tamże Turkom zabranej broni, i pomiędzy innemi jeszcze osobliwościami kapelusz księcia Bolko Pierwszego.
BIBLIOTEKA
Książki
Zbiór ksiąg zapoczątkowano w XV w., tworząc księgozbiór na własny użytek właścicieli. Ożenek Barbary Agnieszki Piastówny z Hansem Ulrykiem Schaffgotschem, powiększył bibliotekę o 86 ksiąg w języku francuskim i niemieckim, które wniosła w posagu. Następne pokolenia uzupełniały księgozbiór systematycznie, lecz dopiero dokument fundacyjny Hansa Antona Schaffgotscha, powołał do istnienia bibliotekę rodową w 1733 r. (Majoratsbibliothek). Dokumentem tym H. A. Schaffgotsch, zobowiązywał swych następców do stałego powiększania zasobów bibliotecznych.
Dział rękopisów posiadał ponad 700 numerowanych egzemplarzy. Dział inkunabułów liczył 70 pozycji. Również dział poloników stawiał ciepliki zbiór w czołówce bibliotek niemieckich. Dzieła drukowane we Wrocławiu od 1504 r. były reprezentowane nieomal w całości i stanowiły unikalny zbiór, m.in. było tu pierwsze drukowane wydanie „Legendy o świętej Jadwidze”.
Dokumenty
Bibliotece towarzyszył duży dział dokumentów, zawierający archiwalia rodowe Schaffgotschów, testamenty, mowy pogrzebowe, przywileje, nadania i mapy całej Europy, a zwłaszcza księstw niemieckich. Osobny dział stanowiły liczne mapy Śląska. Dział miedziorytów składał się z 4000 egzemplarzy, głównie XVIII-wiecznych. Specjalnym, wydzielonym działem była „Historia rodu Schaffgotschów”, gdzie gromadzono wszystkie dokumenty dotyczące rodu. Tu znalazł się słynny „rewers pilzneński” i dokument Jana Nepomucena podpisany przez Hansa Ulryka Schaffgotscha w dniu 12 stycznia i 20 lutego 1634 r. Rewers pilzneński posłużył za główny dowód zdrady Schaffgotscha i skazanie go na śmierć. Ciekawostką było, że tak ważny dokument został przypadkowo odkryty dopiero w czasie katalogowania zbiorów w 1841 r. Pierwszy spis katalogowy w języku łacińskim sporządzono w 1853 r. co znacznie ułatwiło odszukiwanie potrzebnych pozycji. Dla ogółu zainteresowanych biblioteką udostępniona została w XIX w. Biblioteka Schaffgotschów liczyła w latach trzydziestych 80.000 tomów z zakresu historii, teologii, filozofii, prawa i literatury pięknej, w kilkunastu językach, przy czym przeważał język niemiecki, łacina i francuski.
Zbrojownia
Znalazły się tutaj uratowane po pożarze zamku na Chojniku (1675) armaty i kartaczownice odrestaurowano broń drzewcową, jak piki, halabardy, berdysze …
Na ścianach zbrojowni wisiały malowane olejno dwie duże plansze z drzewami genealogicznymi rodziny Schaffgotschów i rodu Piastów. W zbiorze znalazł się również „kapelusz księcia Bolka Pierwszego. Osobną salę zajmowały pamiątki rodzinne Schaffgotschów z wieków ubiegłych, jak zbroje rycerskie, stare strzelby skałkowe, hakownice wałowe, zdobyczne chorągwie z wojen religijnych, buńczuki i buzdygany z wojen tureckich. W innych pomieszczeniach eksponowano setki egzemplarzy broni białej, kłutej i strzeleckiej, jak pistolety, karabiny i hakownice.
Numizmatyka
Kilkutysięczny zbiór monet, składał się z monet antycznych greckich i rzymskich oraz monet księstw niemieckich, które dominowały w kolekcji. Specjalną troską otoczone były monety Filipa Gottharda Schaffgotscha, biskupa wrocławskiego i księcia na Nysie i Grodkowie, który w latach 1748-1777 bił w mennicy nyskiej monetę grubą, czyli półtalary, talary i dukaty
Osobny dział stanowiły medale, pieczęcie (sfragistyka), zarówno tłoków pieczętnych, jak i zbiór 25.000 odcisków pieczęci, dotyczących głównie Śląska
Minerały, skamieniałości, muszle
Kolekcja minerałów liczyła 12.000 eksponatów, w tym były też skamieniałości i muszle. Ze zbioru tego wydzielono kolekcję minerałów występujących na obszarze Śląska, pod nazwą „Grupa Śląsk”. Szczególnie piękna była kolekcja wielobarwnych kryształów, wystawiona w kilku gablotach.
Kolekcja ornitologiczna
Szybko rozwijające się zbiory ornitologiczne przeniesiono do 8 izb w „Długim Domu”.
Wkrótce zbiór przekroczył liczbę 4.000 gatunków ptaków, 1.000 gniazd i 7.500 jaj. Specjalny nacisk położono na ptaki śląskie, które umieszczono oddzielnie w 3 izbach. Tu wiele okazów przedstawiono od jaja, poprzez pisklęta, do osobników dojrzałych obu płci. Na ogólną liczbę 330 gatunków znanych w regionie Śląska, muzeum posiadało 291 gatunków, prezentowanych w 1013 egzemplarzach. Ozdobą tego zbioru był bardzo rzadko tu występujący orzeł przedni, złowiony w 1873 roku w okolicy Szklarskiej Poręby.
Z działu ptaków egzotycznych, nieomal kompletny był zbiór kolibrów, prezentowany przez 302 gatunki. Zbiór papug reprezentowało 200 gatunków z ogólnej liczby znanych 320 gatunków. Ptaki olbrzymie reprezentowały strusie i kazuary. Pięknie prezentowała się kolekcja ptaków rajskich umiejętnie wyeksponowane.
Kolekcja motyli
Zbiór motyli z wszystkich części świata liczył ponad 13.000 sztuk, od najmniejszych do kilkunastocentymetrowych okazów z puszcz Amazonii. I tu przedstawiono cykl rozwojowy motyla od jajeczka i poczwarki do osobnika.
Kolekcja innych owadów
Zbiór owadów wypełniał również kilkanaście gablot. Wszystkie eksponaty odpowiednio rozmieszczone i naukowo opracowane były bezcenne. Były magnesem ściągającym naukowców i profesjonalistów z całych Niemiec, szukających brakujących im ogniw lub okazów niespotykanych w innych muzeach lub ośrodkach naukowych. Stanowiły dużą pomoc naukową dla licznie tu ściągających wycieczek szkolnych, ukazując omawiane na lekcjach szkolnych zagadnienia. Również kuracjusze przyjeżdżający do wód mogli pożytecznie spędzić czas, zapoznając się z nieznanymi okazami.