Aktualności
Pozdrowienia z Cieplic! ps. Cieplice na dawnych grafikach i pocztówkach – wystawa czasowa
Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze wraz ze współorganizatorem – Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze, zaprasza na wystawę czasową „Pozdrowienia z Cieplic! Cieplice na dawnych grafikach i pocztówkach”.
Wystawa prezentuje muzealny zbiór ikonografii ukazujących dawne Cieplice. Pocztówki i grafiki wykonane są w różnorodnych technikach i prezentują rozmaite zakątki miasta.
Zapraszamy do zapoznania się ze zmianami jakie zaszły w Cieplicach na przestrzeni ostatnich stu lat.
Wystawa czynna 10.07-14.09.2025 r.
Stanisław Firszt urodził się 3 maja 1955 roku w Legnicy. Tam też ukończył Szkołę Podstawową Nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich, a następnie II Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego. W 1975 roku rozpoczął studia na kierunku archeologii, na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, które ukończył z wynikiem bardzo dobrym w 1980 roku. Tego też roku rozpoczął pracę jako młodszy asystent w Muzeum Miedzi w Legnicy gdzie pracował do 1987 kolejno w Działach Górniczo-Hutniczym i Archeologii jako adiunkt. W tym czasie prowadził badania archeologiczne nad śląskim górnictwem złota, m.in. w Złotoryi i Mikołajowicach.
W 1987 roku wygrał konkurs na dyrektora Muzeum Okręgowego w Jeleniej Górze. Był wówczas jedynym w Polsce dyrektorem wybranym tą drogą, a jednocześnie najmłodszym wśród dyrektorów muzeów narodowych i okręgowych.
W ciągu ponad dwudziestoletniego sprawowania funkcji, przeprowadził jeleniogórskie muzeum przez bardzo trudne lata, od schyłku ustroju komunistycznego, przez wielki kryzys, likwidację województwa jeleniogórskiego, wejście Polski do Unii Europejskiej do zainicjowania zmian w funkcjonowaniu podległej mu instytucji.
Między innymi w 1988 roku przejął budynek w Szklarskiej Porębie należący niegdyś do Carla Hauptmanna, gdzie w 1989 roku rozpoczął remont i adaptację trwającą do 1995 roku.
W latach 1988-1989, wraz z Bogdanem Brymerskim prowadził również niezbędne remonty zabezpieczające na Zamku Bolków, kontynuowane później z nowym kierownikiem zamku Adamem Łaciukiem.
W 1989 roku dzięki jego staraniom Muzeum przejęło dodatkowy obiekt przy ul. Chełmońskiego 8 (remont i adaptacja trwały w nim do 1991 roku).
Stanisław Firszt był też jednym z inicjatorów powstania, w 1995 roku, Bractwa Rycerskiego Zamku Bolków, a później z inicjatywy Adama Łaciuka zgodził się na przejęcie z Zamku Grodziec imprezy pt. „Castle Party”.
W 1997 roku zainicjował program badań archeologicznych nad dawnym osadnictwem, szklarstwem i górnictwem w Kotlinie Jeleniogórskiej, który realizował zespół archeologów z Muzeum.
W 2001 roku Muzeum Okręgowe w Jeleniej Górze w wyniku jego starań zmieniło nazwę na Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze .).
Dzięki zabiegom, m.in. S. Firszta przy wsparciu gen. bryg. Bronisława Peikerta i byłych żołnierzy radiotechników skupionych w Stowarzyszeniu „Radar oddano w 2002 roku do użytku nowy oddział Muzeum, tj. Skansen Uzbrojenia Wojska Polskiego.
Po wejściu Polski do Europy w 2004 roku kiedy otworzyły się nowe możliwości pozyskiwania środków finansowych zainicjował program rozbudowy i modernizacji Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze.
Od 2008 roku aż do przejścia na emeryturę w 2021 roku pełnił funkcje dyrektora Muzeum Przyrodniczego w Jeleniej Górze, gdzie rozpoczął natychmiast nowe działania, których efektem jest dzisiejsze oblicze tej najstarszej instytucji o charakterze muzealnym w Kotlinie Jeleniogórskiej.
Czynnie uczestniczył w remoncie i adaptacji na cele muzealne części zespołu pocysterskiego w Cieplicach, w której do 1945 roku znajdowała się Biblioteka Majoracka Schaffgotschów. Prace te prowadzone były w latach 2010-2013. Ich uwieńczeniem było przeniesienie w 2013 roku Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze z Pawilonu Norweskiego w Parku Norweskim do nowej siedziby, w której przeorganizował i przekształcił tę miejską instytucję.
W tym czasie zainicjował też nową serię wydawniczą pt. „Źródła Cieplickie”, oraz wydawanie czasopisma „Ogród Ducha Gór”.
Pełnił wiele funkcji społecznych oraz był członkiem wielu towarzystw i stowarzyszeń, m.in.:
- Rady Muzeum Ceramiki w Bolesławcu
- Rady Muzeum Tkactwa Dolnośląskiego w Kamiennej Górze
- Rady Muzeum Łużyckiego w Zgorzelcu
- Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy
- Karkonoskiego Towarzystwa Naukowego
- Towarzystwa Miłośników Starożytności we Wrocławiu
- Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich
- Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego we Wrocławiu
- Konwentu Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze (
- Towarzystwa Przyjaciół Jeleniej Góry
Za swoją działalność S. Firszt został wyróżniony i odznaczony:
- Odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1998)
- Medalem Okolicznościowym za Wkład w Rozwój Województwa Jeleniogórskiego (1998)
- Odznaką „Za Zasługi dla Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych” (2003)
- Złotą Odznaką Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem (2004)
- Srebrnym Krzyżem Zasługi (1998)
- Złotym Krzyżem Zasługi (2005)
Stanisław Firszt był autorem ponad 340 publikacji (książki, broszury, artykuły naukowe i popularno-naukowe) z takich dziedzin jak: archeologia, historia, etnografia, regionalistyka, rzemiosło, sztuka, muzealnictwo i muzeologia. Był tez członkiem redakcji czasopism (roczników) „Rocznik Jeleniogórski” i „Przyroda Sudetów”.
Ptaki, zwierzęta i słynne minerały Sudetów w dawnych grafikach – wystawa czasowa
Poznaj niezwykły świat dawnych dzieł przyrodniczych:
wystawa oraz cykl pokazów drzeworytniczych historyka i drzeworytnika Tadeusza Grajpla.
Spotkania z dawnym drukiem w historycznym warsztacie drzeworytniczym a to wszystko okraszone gawędami o historii i sztuce ilustracji ksiąg sprzed wieków.
Druk na replice typograficznej prasy drukarskiej jakich używano w XV i XVI w., wykonanym według tradycyjnych receptur.
Ptaki, zwierzęta i słynne minerały Sudetów w dawnych grafikach oraz, dla ochłody: życie i przyroda Islandii w XVI wieku pokazane w unikalnym, bibliofilskim wydaniu.
Wystawa czynna od 1.07 do 24.07.2025
NOWE NABYTKI
Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze wzbogaci się o trzynaście nowych eksponatów. W ramach programu grantowego Narodowego Instytutu Muzeów otrzymało dofinansowanie na realizację zadania:
Szkoła Snycerska w Cieplicach, rozbudowa kolekcji rzeźb Cirillo dell’Antonio.
„Dofinansowano ze środków programu Rozbudowy zbiorów muzealnych – program własny Narodowego Instytutu Muzeów – 2025 pochodzących z budżetu ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego”
Szkoła Snycerska w Cieplicach wykształciła wielu młodych rzeźbiarzy, którzy później studiowali na najlepszych uczelniach Europy i zyskali międzynarodowe uznanie. To szkoła z bogatymi tradycjami, nawiązująca do wspaniałego okresu rozwoju sztuki snycerskiej i pamiątkarskiej, która obecna była w regionie jeleniogórskim już od XVIII wieku. Najbardziej cenioną klasą była klasa rzeźbiarza w drewnie i medaliera Cirillo dell’Antonio, wybitnego artysty pochodzącego z Tyrolu. Działalność Szkoły Snycerskiej zakończyła się wraz z końcem drugiej wojny światowej, ale już w 1946 roku przejęły ją władze polskie i na bazie niemieckiej placówki otwarto Państwową Szkołę Przemysłu Drzewnego i Gimnazjum Stolarsko-Rzeźbiarskie.
Od 1975 roku, aż do dzisiaj, w obiekcie funkcjonuje Zespół Szkół Rzemiosł Artystycznych, który kształci kolejne pokolenia artystów.
Pszczoły i człowiek – wystawa czasowa
kurator wystawy: Leszek Kośny
Wystawa przyrodnicza pt. „Pszczoły i człowiek” to opowieść o relacjach pracowitych owadów i zapobiegliwych ludzi.
Kształtowanie się tego niezwykłego związku ukazane zostało w obszernych ramach czasowych, począwszy od prehistorii, poprzez świat starożytny, bartnictwo, pasiecznictwo, aż do czasów współczesnych.
Wpływ pszczół miodnych na człowieka i chęć człowieka do „oswojenia” pszczół, aby uczynić z nich zwierzęta hodowlane, ilustrują zgromadzone na wystawie wyjątkowe eksponaty oraz wiążące całość narracji plansze.
Szereg poruszanych na wystawie zagadnień jak np.: szczególny charakter zwyczajów pszczelarskich, czy olbrzymia rola owadów zapylających w ekosystemach naszego globu, zaciekawi zarówno miłośnika pszczół, przyrody jak również historii i etnografii.
Wystawa czynna do 28.09.2025 r.
FAUNA ŚWIATA DRAPIEŻNIKI – Tomasz Sokołowski
Tą wystawą rozpoczynamy cykl prezentacji dermoplastycznych eksponatów zwierzęcych, wykonanych w pracowni preparatorskiej tut. muzeum w poprzednim roku.
Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze od kilku lat współpracuje z ogrodami zoologicznymi. Podpisanie umów o współpracy z ogrodami zoologicznymi we Wrocławiu, w Chorzowie, w Poznaniu pozwoliło pozyskać zwierzęta po ich śmierci naturalnej lub eutanazji weterynaryjnej. Śmierć zwierząt wpisana jest w proces hodowlany i jest nieuchronna. Wszystkie tego typu ośrodki hodowli zamkniętej, borykają się ze śmiercią swoich podopiecznych. Pomimo smutku po stracie, muszą one podjąć działania w kierunku utylizacji zwłok padłego lub uśpionego zwierzęcia.
Na bazie aktualnych regulacji prawnych – zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. który określa przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi – zwłoki zwierzęcia, traktowane są jako odpad kategorii 1 i podlegają utylizacji lub przetworzeniu w odpowiednim zakładzie przetwórczym.
I tutaj rozpoczyna się praca preparatora, który posiadając odpowiednie umocowania prawne może zająć się takim przetworzeniem.
Prezentowane tutaj eksponaty pochodzą z takich hodowli i są doskonałym przykładem świadomego podejścia do zagadnień śmierci. Pomimo tego, że śmierć jest nieuchronna to możliwość dania „drugiego życia”, a nie bezpowrotnej utylizacji powinno być normą pomiędzy placówkami. Praca preparatorów zapobiega utracie bezcennego materiału biologicznego, który może służyć pracom naukowym, być ciekawym elementem poznawczym i edukacyjnym, a w muzeum eksponatem wystawienniczym o dużych walorach estetycznych.
Współczesna pracownia preparatorska wyposażona jest w różnego rodzaju nowoczesne środki techniczne pomocne w pracy nad żywą materią organiczną przeobrażaną w nieożywione eksponaty. Dzisiejsze środki chemiczne, które zastąpiły te używane w XIX i XX wieku, są bardzo skuteczne, a zarazem nie tak szkodliwe dla zdrowia preparatorów jak niegdysiejszy arszenik. W pracy preparatora pomocne są dzisiaj komponenty używane do wiernego odwzorowania naturalnego piękna jakim obdarzone zostały zwierzęta za życia.
W specjalistycznych firmach możliwe jest zakupienie niezbędnych elementów do prawidłowego wykonania eksponatu, m.in.: korpusów wewnętrznych z piany poliuretanowej, sztucznych oczu, zębów, języków, nosów, pazurów, fragmentów sierści, piór, łusek, itp.. Umiejętne i fachowe zastosowanie technik i technologii gwarantuje trwanie eksponatów w doskonałej „kondycji” długie lata.
Tak jak pozostały wspaniałe okazy po naszych poprzednikach, tak i po nas niech pozostanie coś więcej niż tylko wspomnienie…
Tomasz SOKOŁOWSKI
/preparator-konserwator/
Wystawa czynna 10.01.2025-30.11.2025
Muzeum w dobrych rękach – przedłużenie umowy
„Zarządzeniem Prezydenta Miasta zdecydowałem się przedłużyć umowę Panu Adamowi Łaciukowi – dyrektorowi Muzeum Przyrodniczego na kolejne 3 lata, począwszy od 1 stycznia 2025 roku” napisał Pan Prezydent Jerzy Łużniak
Pan Adam Łaciuk stanowisko Dyrektora Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze – Cieplicach objął 1 stycznia 2022 roku. Z zaangażowaniem rozwija naszą placówkę, wzbogacając ofertę muzeum, promując lokalne dziedzictwo przyrodnicze i naukowe, a także inicjując wiele wyjątkowych projektów, które na stałe wpisały się w kalendarz wydarzeń kulturalnych miasta.
Życzę dalszych sukcesów!
