Aktualności
Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze wzbogaciło się o cztery nowe eksponaty, które będzie można oglądać na wystawie stałej „Taki był Skarbiec Śląska”. Wszystkie dzieła posiadają wyjątkowe walory historyczne i artystyczne oraz dokumentują krajobraz Cieplic i okolic na przełomie XVIII i XIX wieku, w tym zabudowania uzdrowiskowe, szlaki spacerowe i charakterystyczne punkty topograficzne. Pejzaże stanowią cenne źródło ikonograficzne do badań nad historią turystyki, uzdrowiska i rozwojem infrastruktury w regionie. Zadanie: „Zakup kolekcji obrazów do zbiorów Muzeum Przyrodniczego w Jeleniej Górze” otrzymało dofinansowanie ze środków programu Rozbudowa zbiorów muzealnych – program własny Narodowego Instytutu Muzeów – 2025 pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz dofinansowanie z budżetu Miasta Jelenia Góra.
1. Widok z Pakoszowa na Chojnik, Anton Petz, kon. XVIII w., wym. 45 × 59 cm, akwarela/gwasz, karton, mech, kora drzew, nr inw. MPJG/H/sz/439
Diorama przedstawia krajobraz z widokiem na pola, jezioro, budynki wiejskie i ruiny zamku Chojnik, dawną siedzibę rodu Schaffgotschów z Cieplic oraz pasmo Karkonoszy ze Śnieżnymi Kotłami. Na pierwszym planie widzimy niewielkie wzniesienie wykonane z mchu i pojedynczych fragmentów kory. Po prawej stronie znajduje się rozbudowana grupa drzew, złamany pień i głazy. Drugi plan to łąka z dwiema pasącymi się krowami i dwiema kozami wraz z siedzącym tyłem pastuszkiem w niebieskiej koszuli. Za łąką znajduje się jezioro, w którego tafli wody odbija się szpaler drzew i zabudowania. Na dalszym planie widnieją wzgórza, na jednym z nich charakterystyczna bryła zamku Chojnik na tle pasma Karkonoszy. Kompozycja otwarta, horyzontalna, przełamana wertykalną grupą drzew po prawej stronie. Diagonale podkreślają pochylone drzewa i złamany pień oraz ukształtowanie terenu. Kolorystyka jest stonowana, ciepła, przeważają brązy, czerwienie, żółcienie, zielenie i błękity. Perspektywa barwna i powietrzna nadaje przedstawieniu głębi, a światłocień mocno zauważalny jest na drugim planie w partii łąki. Jasne plamy barwne widoczne są w środkowej i górnej części obrazu. Linearnie potraktowana została linia horyzontu ze szczytami gór, refleksy na tafli jeziora i jego brzegi oraz dachy domów. Bazą trójwymiarowego obrazu jest pejzaż wykonany akwarelą podmalowaną gwaszem. Pierwszy plan pokryty jest w całości wielobarwnym mchem, w który wkomponowano korę imitującą głazy, konary, pnie i gałęzie drzew. Mchem pokryty jest ciąg koron drzew na drugim planie i fragment łąki.
Anton Petz (ur. 1740 w Bambergu, zm. 1831 w Cieplicach) był grafikiem, malarzem i twórcą niewielkich dioram, trójwymiarowych kompozycji z mchu, kory i papieru, uzupełnianych malowanymi pejzażami. Tworzył w Cieplicach, m.in. przy dekoracjach Pałacu Schaffgotschów, współtworzył także wystrój Kawiarni Zdrojowej, dawnej Die Gallerie w Parku Zdrojowym.
2. Panorama Cieplic, autor nieznany, poł. XIX w., wym. 58 × 66 cm, gwasz/ tempera na cienkim kartonie, warstwowo wycinany, malowany papier, mech, drewno, nr inw. MPJG/H/sz/440
Diorama przedstawia widok na Cieplice i Góry Izerskie. Na pierwszym planie widoczne są geometryczne podziały łąk i pól uprawnych w różnych odcieniach zieleni, brązu i błękitów oraz niewielki staw. Drugi plan ukazuje miasto z charakterystycznymi budowlami. W centralnej części góruje wieża kościoła ewangelickiego, pałac rodu Schaffgotschów, dzwonnica i fasada kościoła katolickiego oraz kompleks zabudowań pocysterskiego klasztoru. Pozostałe budynki okalają drzewa i krzewy wykonane z mchu i cieniutkich patyczków. Nad miastem, rozciąga się widok na wzgórza z widokiem na Wysoki Kamień, Koronę Gór Dolnego Śląska na tle biało błękitnego nieba. Kompozycja jest otwarta, horyzontalna, statyczna i symetryczna, oś symetrii wyznacza szczyt góry w centralnej części obrazu. Wieloplanowość podkreślona została poprzez warstwowo nakładany papier o miękko zaoblonych liniach na pierwszym i drugim planie. Kolorystyka utrzymana jest w chłodnej tonacji błękitów i zieleni, którą przełamują ciepłe brązy pól uprawnych, czerwień dachów i jasne elewacje zabudowań.
Diorama wpisuje się w tradycję XIX-wiecznych panoram i prospektów miejskich, szczególnie w Europie Środkowej i Niemczech, pełniących funkcję pamiątek popularyzujących widoki uzdrowisk i kurortów.
3. Widok z Cieplic na panoramę Karkonoszy, Hermann Henke, 1888, olej, płótno,
wym. 19 × 24 cm, nr inw. MPJG/H/sz/441
Obraz przedstawia realistyczny pejzaż ukazujący wieś Marczyce w gminie Podgórzyn na tle panoramy Karkonoszy, widziany z Cieplic. W centralnej części obrazu, znajdują się zgrupowane, wysokie drzewa, pomiędzy którymi ułożone są ogromne głazy z granitu. Poprzedza je ścieżka i płytki wąwóz z porośniętą kwiatami granią. Po lewej stronie, szlakiem turystycznym schodzą dwaj wędrowcy w mieszczańskich strojach. Na drugim planie, po prawej stronie obrazu znajduje się staw, a za nim łąki i wioska z widocznym zarysem zabudowań. Trzeci plan tworzy pasmo głównej grani Karkonoszy ze szczytami Czarnej Kopy, Śnieżki i Śmielca. Kompozycja jest otwarta, horyzontalna, a oś symetrii wyznaczają drzewa. Kolorystyka utrzymana jest w ciepłej tonacji, dominują barwy ziemi, zielenie, ciepłe beże i ochry przełamane chłodnymi odcieniami błękitu nieba i szarości. Światłocień wyznacza strukturę skał, fakturę liści w koronach drzew i zróżnicowanie wysokości terenu. Sygnatura H. Henke znajduje się w prawym dolnym rogu, pod sygnaturą widoczna data 1888. Na rewersie drewnianej ramy zapis odręczny ołówkiem: „von Warmbrünn nach Marßdorf zu Schneekoppe”.
Herman Henke (ur. ok. 1819 w Großenkneten, Oldenburg, data śmierci nieznana), był niemieckim malarzem pejzażystą.
Obraz dokumentuje panoramę Karkonoszy i Marczyc widzianą z Cieplic. W okresie rozkwitu uzdrowiska (koniec XVIII – początek XIX w.) Marczyce były popularnym przystankiem i miejscem spacerów kuracjuszy z Cieplic do wzgórza Grodna z zamkiem Księcia Henryka. Motyw ten należał do najczęściej utrwalanych w sztuce regionu. Pojawia się w litografiach i grafikach twórców tzw. „grupy kowarskiej” (m.in. F. A. Tittel, C. Mattis, J. Rieden, E. W. Knippel), którzy już w 1 połowie XIX w. ustanowili „kanon” panoram Karkonoszy i Kotliny Jeleniogórskiej.
4. Panorama Karkonoszy z widokiem na Cieplice, autor nieznany, 2 poł. XIX w., wym. 28 × 48 cm, obraz na szkle malowany na zimno, farby kryjące i transparentne, miejscami z dodatkiem pigmentów o efekcie perłowym, nr inw. MPJG/H/sz/442
Obraz przedstawia panoramę Cieplic na tle Karkonoszy. Na pierwszym planie ukazane są pojedyncze drzewa iglaste i krzewy, kręte ścieżki i pola uprawne. Drugi plan obejmuje widok na miasto z charakterystycznymi wieżami obiektów sakralnych. Ponad miastem widnieje rozległa grań gór, którą rozpoczyna Śnieżka, a kończy Kamiennik w Karkonoszach Zachodnich. Kompozycja panoramiczna, rozciągnięta horyzontalnie, podkreśla monumentalność pasma górskiego. Zastosowano kontrast kolorystyczny, zestawiając intensywny błękit nieba z niemal monochromatycznym pejzażem, w którym dominuje ciemna barwa lasu na pierwszym planie. Jasne plamy barwne wyszczególniają pola uprawne pierwszego i drugiego planu. Budynki sakralne oraz większe gmachy wyróżniono jaśniejszymi kolorami, co pozwala wyeksponować urbanistyczny układ miasta. W kilku miejscach elewacje budynków pokryto farbą o właściwościach perłowych, które ożywiają obraz i nadają mu walor dekoracyjny. Zabieg ten został użyty w przypadku wizerunku pałacu Schaffgotschów czy kościoła ewangelickiego. Dodatek macicy perłowej lub farby perłowej sprawia, że kompozycja zmienia się w zależności od kąta padania światła.
Autorem obrazu malowanego na szkle był prawdopodobnie anonimowy rzemieślnik lub warsztat zajmujący się produkcją pamiątek turystycznych w regionie, w 2. poł. XIX w. lub na początku XX w. (ok. 1870–1910).Karkonosze w XIX wieku należały do najpopularniejszych regionów turystycznych Prus i Cesarstwa Niemieckiego. Na potrzeby ruchu turystycznego powstawały liczne widokówki, ryciny, panoramy i malowidła, w tym również szkła pamiątkowe z wizerunkami miejscowości, zwłaszcza kurortów i uzdrowisk. Malarstwo na szkle miało w Sudetach długą tradycję ludową, stosowano je w dewocjonaliach, a później także w świeckich pejzażach i pamiątkach. Obiekt wpisuje się w nurt XIX-wiecznej „kultury pamiątkowej”, rozwijającej się wraz z rozwojem kolei i modą na uzdrowiska.
MUZEALNA OPOWIEŚĆ WIGILIJNA I SPOTKANIE ZE SCROOGEM
5 grudnia zapraszamy wszystkich zwiedzających na „MUZEALNĄ OPOWIEŚĆ WIGILIJNĄ”!
Pomiędzy godz. 10.00 a 14.00 przyjdź do Muzeum, spotkaj trzy duchy: Ducha Świąt Przeszłych, Ducha Świąt Teraźniejszych i mrocznego Ducha Świąt Przyszłych.
Odpowiedz na ich zagadki lub podejmij wyzwanie, odnajdź Ebenezera Scrooge’a i pokaż mu zdobyte od duchów fanty – dowody Twej wiedzy. Nasz odmieniony skąpiec nagrodzi Cię za Twoje starania! „Muzealna Opowieść Wigilijna” również kończy się dobrze!
5 grudnia, Mikołajki, godz. 10.00 – 14.00, Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze.
Grupy zorganizowane obowiązują wcześniejsze zapisy pod nr tel.: 75 75 515 06, wew. 2.
(Wydarzenie biletowane, w ramach biletu wstępu do Muzeum)
Wspaniała wiadomość!
Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze otrzymało dofinansowanie w ramach programu grantowego Narodowego Instytutu Muzeów, na zadanie: „Zakup kolekcji obrazów do zbiorów Muzeum Przyrodniczego w Jeleniej Górze”. W ramach projektu zakupiono kolekcję czterech obrazów, w tym dwóch dioram, obrazu olejnego i obrazu na szkle. Zakupiona kolekcja będzie eksponowana na wystawie stałej „Taki był Skarbiec Śląska”.
„Dofinansowano ze środków programu Rozbudowa zbiorów muzealnych – program własny Narodowego Instytutu Muzeów – 2025 pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego”.
„Dofinansowano z budżetu jednostki samorządu terytorialnego Urzędu Miasta Jeleniej Góry”.
„Cieplice oczami Pi-Artu” – wystawa przeglądowa Artystów z Grupy Pi-Art
Grupa Artystyczna Pi-Art zrzesza artystów z Regionu Karkonoskiego. Artyści często w swoich pracach sięgają do tematów związanych z miejscem w którym mieszkają i które jest dla nich inspiracją. Temat Cieplic, idealnie wpisuje się w charakter Grupy. Jako miejsce wyjątkowe ze względu na swoje położenie i klimat staje się częstym motywem prac. Wystawa jest prezentacją najnowszych dzieł artystów z Pi-Artu, które przedstawiają te znane i mniej znane miejsca w Cieplicach. Różnorodne spojrzenia i różne wrażliwości artystyczne to coś co wyróżnia wszystkie wystawy grupy Pi-Art. „ Cieplice oczami Pi-Artowców” to przegląd prac odmiennych w interpretacji, stylu i technice ale spójnych w temacie. Dopełnieniem wystawy jest miejsce jej prezentacji. – Muzeum Przyrodnicze w Cieplicach.
Wernisaż wystawy odbędzie się 10 października 2025 r., o godz. 17.00
Ekspozycja czynna 10.10.25 – 01.02.26
„Ptaki Mojego Ogrodu” wystawa czasowa fotografii Daniela Gustowskiego – wernisaż 30.09.25, godz. 17.00
Daniel Gustowski urodził się w 1981 roku w Łasku w woj. Łódzkim, obecnie mieszka koło Żagania w woj. Lubuskim. Jest pasjonatem fotografii.
Na początku swojej kariery fotografował wszystko, co przykuło jego uwagę, dopiero ok. 2008-2009 roku, zaczął fotografować naturę. Pierwszym jego aparatem był kliszowy Minolta X700.
Dawniej, mieszkając w Jeleniej Górze przez 8 lat był członkiem Jeleniogórskiego Towarzystwa Fotograficznego. Dziś jest członkiem Zielonogórskiego Towarzystwa Fotograficznego.
Uprawiał sporty i pewnego razu doznał kontuzji, która sprawiła, że coraz więcej czasu poświęcał fotografii. Wtedy to zaczął robić zdjęcia z ambony myśliwskiej i obserwować przyrodę, która stała się jego głównym tematem.
„Będąc w lesie zauważyłem lisa. Gdy się wystarczająco zbliżył, zrobiłem zdjęcie. Niestety wyszło bardzo ciemne. Zacząłem dochodzić, dlaczego nie wyszło takie, jakbym chciał. Tak zaczęła się moja zabawa z aparatem i różnorakie eksperymenty.”
Po pewnym czasie dostał w prezencie książkę „Jak fotografować dziką przyrodę” i okazało się, że on już zna całą wiedzę w niej zawartą. Metodą prób i błędów, doszedł do potrzebnych informacji i do dziś wykorzystuje je z ogromnym sukcesem, czego dowodem jest zbiór pt.: „Ptaki Mojego Ogrodu”.
Zdjęcia prezentowane na wystawie zostały zrobione w przydomowym ogrodzie autora, gdzie pan Daniel pewnego razu zrobił niewielkie poidełko dla ptaków. Dzisiaj jest to spore oczko wodne o powierzchni kilku metrów, nad którym gromadzą się spragnione zwierzęta i skrzydlaci modele, których możemy podziwiać na fotografiach.
Ekspozycja czynna 30.09.25-7.12.2025.
NOWE NABYTKI
Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze wzbogaciło się o trzynaście nowych eksponatów. W ramach programu grantowego Narodowego Instytutu Muzeów otrzymało dofinansowanie na realizację zadania:
Szkoła Snycerska w Cieplicach, rozbudowa kolekcji rzeźb Cirillo dell’Antonio.
„Dofinansowano ze środków programu Rozbudowy zbiorów muzealnych – program własny Narodowego Instytutu Muzeów – 2025 pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego”
Dofinansowano z budżetu jednostki samorządu terytorialnego Urzędu Miasta Jeleniej Góry
Szkoła Snycerska w Cieplicach wykształciła wielu młodych rzeźbiarzy, którzy później studiowali na najlepszych uczelniach Europy i zyskali międzynarodowe uznanie. To szkoła z bogatymi tradycjami, nawiązująca do wspaniałego okresu rozwoju sztuki snycerskiej i pamiątkarskiej, która obecna była w regionie jeleniogórskim już od XVIII wieku. Najbardziej cenioną klasą była klasa rzeźbiarza w drewnie i medaliera Cirillo dell’Antonio, wybitnego artysty pochodzącego z Tyrolu. Działalność Szkoły Snycerskiej zakończyła się wraz z końcem drugiej wojny światowej, ale już w 1946 roku przejęły ją władze polskie i na bazie niemieckiej placówki otwarto Państwową Szkołę Przemysłu Drzewnego i Gimnazjum Stolarsko-Rzeźbiarskie.
Od 1975 roku, aż do dzisiaj, w obiekcie funkcjonuje Zespół Szkół Rzemiosł Artystycznych, który kształci kolejne pokolenia artystów.
FAUNA ŚWIATA DRAPIEŻNIKI – Tomasz Sokołowski
Tą wystawą rozpoczynamy cykl prezentacji dermoplastycznych eksponatów zwierzęcych, wykonanych w pracowni preparatorskiej tut. muzeum w poprzednim roku.
Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze od kilku lat współpracuje z ogrodami zoologicznymi. Podpisanie umów o współpracy z ogrodami zoologicznymi we Wrocławiu, w Chorzowie, w Poznaniu pozwoliło pozyskać zwierzęta po ich śmierci naturalnej lub eutanazji weterynaryjnej. Śmierć zwierząt wpisana jest w proces hodowlany i jest nieuchronna. Wszystkie tego typu ośrodki hodowli zamkniętej, borykają się ze śmiercią swoich podopiecznych. Pomimo smutku po stracie, muszą one podjąć działania w kierunku utylizacji zwłok padłego lub uśpionego zwierzęcia.
Na bazie aktualnych regulacji prawnych – zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. który określa przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi – zwłoki zwierzęcia, traktowane są jako odpad kategorii 1 i podlegają utylizacji lub przetworzeniu w odpowiednim zakładzie przetwórczym.
I tutaj rozpoczyna się praca preparatora, który posiadając odpowiednie umocowania prawne może zająć się takim przetworzeniem.
Prezentowane tutaj eksponaty pochodzą z takich hodowli i są doskonałym przykładem świadomego podejścia do zagadnień śmierci. Pomimo tego, że śmierć jest nieuchronna to możliwość dania „drugiego życia”, a nie bezpowrotnej utylizacji powinno być normą pomiędzy placówkami. Praca preparatorów zapobiega utracie bezcennego materiału biologicznego, który może służyć pracom naukowym, być ciekawym elementem poznawczym i edukacyjnym, a w muzeum eksponatem wystawienniczym o dużych walorach estetycznych.
Współczesna pracownia preparatorska wyposażona jest w różnego rodzaju nowoczesne środki techniczne pomocne w pracy nad żywą materią organiczną przeobrażaną w nieożywione eksponaty. Dzisiejsze środki chemiczne, które zastąpiły te używane w XIX i XX wieku, są bardzo skuteczne, a zarazem nie tak szkodliwe dla zdrowia preparatorów jak niegdysiejszy arszenik. W pracy preparatora pomocne są dzisiaj komponenty używane do wiernego odwzorowania naturalnego piękna jakim obdarzone zostały zwierzęta za życia.
W specjalistycznych firmach możliwe jest zakupienie niezbędnych elementów do prawidłowego wykonania eksponatu, m.in.: korpusów wewnętrznych z piany poliuretanowej, sztucznych oczu, zębów, języków, nosów, pazurów, fragmentów sierści, piór, łusek, itp.. Umiejętne i fachowe zastosowanie technik i technologii gwarantuje trwanie eksponatów w doskonałej „kondycji” długie lata.
Tak jak pozostały wspaniałe okazy po naszych poprzednikach, tak i po nas niech pozostanie coś więcej niż tylko wspomnienie…
Tomasz SOKOŁOWSKI
/preparator-konserwator/
Wystawa czynna 10.01.2025-7.12.2025
Muzeum w dobrych rękach – przedłużenie umowy
„Zarządzeniem Prezydenta Miasta zdecydowałem się przedłużyć umowę Panu Adamowi Łaciukowi – dyrektorowi Muzeum Przyrodniczego na kolejne 3 lata, począwszy od 1 stycznia 2025 roku” napisał Pan Prezydent Jerzy Łużniak
Pan Adam Łaciuk stanowisko Dyrektora Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze – Cieplicach objął 1 stycznia 2022 roku. Z zaangażowaniem rozwija naszą placówkę, wzbogacając ofertę muzeum, promując lokalne dziedzictwo przyrodnicze i naukowe, a także inicjując wiele wyjątkowych projektów, które na stałe wpisały się w kalendarz wydarzeń kulturalnych miasta.
Życzę dalszych sukcesów!
