Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze

O Schaffgotschach

Ród Schaffgotschów, zwanych początkowo Schoffami lub Schaffami, w przeciągu XV–XX w. stał się jednym z najpotężniejszych rodzin szlacheckich na Dolnym Śląsku.

Ze swoich pierwotnych siedzib na Łużycach i w Miśni, rycerze noszący owcę w herbie, emigrowali, podobnie jak i inni rycerze w tym czasie, na tereny Pogórza Sudeckiego. Protoplastą rodu był legendarny Sibotho, a po nim w XIV wieku Gotsche I Schaff I i jego syn Gotsche II Schaff.

Ten ostatni nabył zamki Gryf (Greiffenstein) oraz Chojnik (Kynast), którego odnowił i rozbudował w 1393 r. Pełnił funkcje podstarościego księstwa wrocławskiego, świdnicko-jaworskiego i burgrabiego jeleniogórskiego. 
Na zamku Chojnik wzniósł kaplicę pw. św. Jerzego i św. Katarzyny, której budowę zakończył dopiero w 1403 r. Przekazał swojej pierwszej żonie Małgorzacie w oprawie małżeńskiej miejscowości Piechowice (Petersdorf) i Sobieszów (Hermsdorf).

Cieplice Śląskie–Zdrój (Warmbrunn) kolebką rodu

Gotsche II, pan tych ziem sprowadził do Cieplic (Warmbrunn), będących wówczas wioską, cystersów z nieodległego Krzeszowa (Grüssau) i ufundował 16.06.1403 r. prepozyturę dla opata i 4 braci. Tego dnia „o godzinie 9 rano pod lipą” Stanislaus Lindenast z Legnicy (Liegnitz), proboszcz diecezji wrocławskiej spisał akt notarialny. Na mocy fundacji Gotsche II, cystersi otrzymali część Cieplic, w tym folwark z niemurowanym dworem, z zabudowaniami, łąkami i lasem. Włościanie Cieplic i Malinnika (Herischdorf) zostali zmuszeni do robocizn, tj. z każdego domu jeden człowiek przez jeden dzień w roku musiał pomagać w sianokosach na rzecz prepozyta. Przekazał ponadto klasztorowi czynsze 120 grzywien groszy praskich liczby polskiej rocznie. Nadał prawo patronatu nad miejscowym kościołem parafialnym. Cystersi otrzymali źródło ciepłej wody zwane Calide, od której pochodzi nazwa osady, las zwany Spittelwald, prawo połowu ryb w rzece Kamiennej (Zachen) w granicach Cieplic, ale tylko własnym sprzętem i na własne potrzeby w środy, piątki i soboty. Klasztor uzyskał prawo do młyna w Malinniku z trzema kołami, użytkowania grobli i drewna z tej grobli. Napływowych, tzw. „gości” z młynów w Cieplicach i Malinniku zwolniono z robocizn. W pierwszej połowie XV w. cystersi posiadali także karczmę w Wojcieszycach (Voigtsdorf), a kolejnym źródłem dochodów prepozyta była wieś Komarno (Kammerswaldau).

Skip to content